Kızamık, morbilli virüsünün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Genellikle çocuklarda görülse de her yaşta kişide ortaya çıkabilir. Hastalık, öksürme veya hapşırma sırasında salınan damlacıkların havada asılı kalmasıyla ve solunum yoluyla bulaşır. Kuluçka süresinin ardından başlayan belirtiler arasında hafif ateş, burun akıntısı, öksürük ve gözlerde kızarıklık yer alır. Daha sonra vücutta döküntüler oluşur, başlangıçta yüzde ve kulak arkasında görülerek daha sonra tüm vücuda yayılır. Kızamık genellikle hafif seyrederken, bazen ciddi komplikasyonlarla sonuçlanabilir. Bu nedenle aşı ile önlenmesi önemlidir.
Kızamık Belirtileri
Kızamık, bulaşıcı bir hastalık olup genellikle çocuklarda görülen bir enfeksiyondur. Kuluçka döneminden sonra belirtiler ortaya çıkar. İlk olarak hafif ateş, burun akıntısı, öksürük ve gözlerde kızarıklık gibi grip benzeri semptomlar görülür. Ardından karakteristik bir belirti olan döküntüler başlar. Bu döküntüler başlangıçta yüzde ve kulak arkasında ortaya çıkar ve daha sonra tüm vücutta yayılır. Döküntüler genellikle küçük kırmızı lekeler şeklinde olup zamanla birleşerek büyük alanları kaplayabilir. Ayrıca, hastalar genellikle halsizlik, iştahsızlık ve boğaz ağrısı gibi genel vücut ağrılarından da şikayet ederler. Kızamık belirtileri yaklaşık 7-10 gün sürer ve bu süre boyunca kişi oldukça bulaşıcıdır.
Kızamığın Bulaşma Yolları
Kızamık, havadan damlacık yoluyla kolayca bulaşabilen bir hastalıktır. Enfekte bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında, kızamık virüsü içeren damlacıklar havaya yayılır. Bu enfekte damlacıkları soluyan sağlıklı bireyler de virüse maruz kalabilir. Ayrıca, hasta kişi tarafından dokunulan yüzeylere temas ederek ve daha sonra ağza, buruna veya gözlere dokunarak da bulaşma riski vardır. Kızamık bulaştığından haberi olmayan bir kişi bile hastalığı başkalarına yayabilir. Hastalığın en bulaşıcı olduğu dönem, döküntülerin ortaya çıkmasından yaklaşık 4 gün öncesine kadar devam eder. Bu nedenle, kızamığı önlemek için hijyenik önlemler almak, aşılanmak ve hasta kişilerden uzak durmak önemlidir.
Kızamığın Komplikasyonları
Kızamık genellikle hafif seyreden bir hastalık olmasına rağmen bazı durumlarda ciddi komplikasyonlara yol açabilir. En yaygın komplikasyonlar arasında zatürre, orta kulak enfeksiyonu, ishal ve beyin iltihabı yer alır. Zatürre, özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde görülebilir ve solunum güçlüğüne neden olabilir.
Orta kulak enfeksiyonu ise kulağın arkasında sıvı birikimiyle kendini gösterir ve ağrıya, işitme kaybına neden olabilir. İshal de kızamığın bir komplikasyonu olarak ortaya çıkabilir ve dehidratasyona yol açabilir. Ensefalit ise nadir görülse de beyindeki inflamasyonla sonuçlanabilen ciddi bir komplikasyondur ve nörolojik sorunlara yol açabilir. Bu nedenle, kızamığı önlemek için aşılanmak önemlidir, çünkü aşı ile hastalığın yayılması engellenerek bu tür komplikasyonların riski azaltılır.
Kızamığın Önlenmesi
Kızamık, aşı ile önlemek mümkün olan bir hastalıktır. Kızamık aşısı genellikle kızamık-kabakulak-kızamıkçık (KKK) aşısı olarak bilinen kombinasyon aşının bir parçasıdır. Bu aşı, çocuklara rutin olarak uygulanmaktadır ve genellikle 12-15 ay arasında ilk doz yapılırken, ikinci doz 4-6 yaş arasında verilir. Aşının etkinliği yüksek olup hastalığın yayılmasını büyük ölçüde engellemektedir. Ayrıca, aşılanmayan veya bağışıklığı zayıf olan kişilerden uzak durmak da enfeksiyon riskini azaltır. Kızamığın bulaşmasını önlemek için hijyen kurallarına dikkat edilmeli, eller sık sık yıkanmalı ve öksürme veya hapşırma sırasında ağız ve burun mutlaka kapalı tutulmalıdır. Bu basit önlemlerle kızamığın yayılması kontrol altına alınabilir ve toplum sağlığı korunabilir.
Kızamık Tedavisi
Kızamık tedavisinde genellikle semptomların hafifletilmesi amaçlanır, çünkü kızamık genellikle kendiliğinden iyileşen bir hastalıktır. Dinlenme, bol sıvı tüketimi ve ateş düşürücüler gibi destekleyici önlemler alınabilir. Ateş düşürmek için parasetamol veya ibuprofen gibi ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir, ancak aspirin kullanımından kaçınılmalıdır, özellikle çocuklarda Reye sendromu riskini artırabilir.
Semptomatik olabilecek durumlar için doktorunuzun önerdiği şekilde ağrı kesiciler veya öksürük şurupları kullanılabilir. Kızamığı olan kişiler evde dinlenmeli ve başkalarına bulaştırmamaya özen göstermelidirler. Komplikasyonların varlığı durumunda ise doktor tarafından uygun tedavi planı belirlenecektir. Özellikle zatürre veya ensefalit gibi ciddi komplikasyonlar gelişirse hastaneye yatış gerekebilir. Bu nedenle, kızamığın önlenmesi ve aşılanma en etkili yöntemlerdir.